Trong tác phẩm “Sửa đổi lối làm việc”, Chủ tịch Hồ Chí Minh nhấn mạnh trước hết phải “sửa đổi lối làm việc của Đảng”. Người thẳng thắn phê bình những khuyết điểm của cán bộ, đảng viên thường hay mắc phải và Người gọi đó là những chứng bệnh phải ra sức sửa chữa. Đó là bệnh chủ quan, ích kỷ, hẹp hòi, mỗi chứng bệnh là một kẻ địch. Mỗi kẻ địch bên trong là bạn đồng minh của kẻ địch bên ngoài. Địch bên ngoài không đáng sợ. Địch bên trong đáng sợ hơn vì nó phá hoại từ trong phá ra. Phải chữa hết những chứng bệnh đó. Người còn nói tới thói ba hoa, là khuyết điểm trong cách nói và cách viết. Nếu không chữa ngay, để nó lây lan thì nguy hại vô cùng, nhất là trong cách cư xử, đối đãi với quần chúng. Tự phê bình nghiêm khắc, thẳng thắn để tẩy cho sạch sẽ những khuyết điểm, bệnh tật đó. Tổng kết thực tiễn, Người khái quát thành lý luận, rút ra những bài học kinh nghiệm thể hiện rõ tư tưởng, đạo đức, phong cách lãnh đạo của Người.
Người nêu lên một tư tưởng quan trọng về cách tổ chức và cách làm việc, phải sẵn sàng đổi mới, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm: “Bao nhiêu cách tổ chức và cách làm việc, đều vì lợi ích của quần chúng, vì cần cho quần chúng. Vì vậy, cách tổ chức và cách làm việc nào không hợp với quần chúng thì ta phải có gan đề nghị lên cấp trên để bỏ đi hoặc sửa lại. Cách nào hợp với quần chúng, quần chúng cần, thì dù chưa có sẵn, ta phải đề nghị lên cấp trên mà đặt ra. Nếu cần làm thì cứ đặt ra, rồi báo cáo sau, miễn là được việc”. Thật là tỏ rõ tính chủ động, sáng tạo, tinh thần trách nhiệm, tôn trọng tổ chức, nhất là tôn trọng nhân dân, luôn xuất phát từ ý nguyện và lợi quyền của dân chúng mà hành động. Người phê bình cán bộ “chỉ biết khư khư giữ nếp cũ. Cái không hợp cũng không dám sửa bỏ, cái cần thiết cũng không dám đặt mới. Đó là thói không phụ trách “quá hữu”, gặp sao hay vậy”. Người cũng nói tới “thói không phụ trách “quá tả”, không suy nghĩ chín chắn, so sánh kỹ càng, hôm nay đặt ra cái này, hôm sau sửa lại cái khác, làm cho quần chúng hoang mang. Như thế, không phải là dám nghĩ một cách đúng đắn, thận trọng, mà là tùy tiện, cẩu thả, trái với khoa học.
Theo Người, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm trước hết phải là người có đạo đức, năng lực, trí tuệ, lòng can đảm, động cơ phải hoàn toàn vì nước, vì dân. Đó là các phẩm chất: Nhân, nghĩa, trí, dũng, liêm. Theo Người, nhân là thật thà, thương yêu, hết lòng giúp đỡ đồng chí, đồng bào. Vì thế mà kiên quyết chống lại những người, những việc có hại đến Đảng; sẵn sàng chịu cực khổ trước mọi người, hưởng hạnh phúc sau thiên hạ, không ham giàu sang, không e cực khổ, không sợ oai quyền. Nghĩa là ngay thẳng, không có tư tâm, không làm việc bậy, không có gì phải giấu Đảng; không sợ người khác phê bình và phê bình đúng đắn người khác. Trí là đầu óc trong sạch, sáng suốt, không có việc tư túi làm cho mù quáng. Biết làm việc lợi, tránh việc có hại cho Đảng; vì Đảng mà cất nhắc người tốt, đề phòng người gian. Lại phải có dũng và liêm. Gặp việc có gan làm, khuyết điểm có gan sửa chữa; cực khổ, khó khăn có gan chịu đựng; không tham địa vị, tiền tài, sung sướng; sẵn sàng hy sinh tính mệnh cho Đảng, Tổ quốc.
Người còn chỉ trích, phê phán những thói hư tật xấu. Người cho rằng, trăm nghìn “thứ bệnh” đều sinh ra từ một thứ “bệnh mẹ”, “bệnh gốc” đó là chủ nghĩa cá nhân, là giặc nội xâm - một thứ giặc ở trong lòng. Muốn tiêu diệt chủ nghĩa cá nhân, phải rèn đạo đức cách mạng suốt đời và phải có dũng khí để vượt qua. Người phê phán, chỉ trích gay gắt những biểu hiện của chủ nghĩa cá nhân ở “những đảng viên và cán bộ đầu cơ” (cơ hội), “những đảng viên và cán bộ ươn hèn, yếu ớt”. Những “tật bệnh” này khiến Đảng chuệch choạc, kỷ luật lỏng lẻo, chính sách không thi hành được triệt để nên dẫn đến Đảng xa rời dân chúng. Phải kiên quyết chống lại bệnh cá nhân đó. Người thức tỉnh chúng ta hãy nêu cao dũng khí, danh dự, trách nhiệm, liêm sỉ để “tự soi, tự sửa”, làm cho mỗi đảng viên và toàn Đảng trở nên trong sạch, vững mạnh, xứng đáng là một Đảng chân chính.
Mấu chốt của vấn đề là nêu cao tự phê bình và phê bình, giữ gìn và củng cố đoàn kết, thắt chặt mối liên hệ máu thịt giữa Đảng với dân, dựa vào dân mà xây dựng Đảng, tăng cường kỷ luật, kỷ cương và ra sức kiểm soát quyền lực để quyền lực không bị tha hóa.
Xét đến cùng, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm để dám đương đầu trước mọi khó khăn, thử thách, hành động quyết liệt vì lợi ích chung. Đó là phẩm chất, năng lực, bản lĩnh mà mỗi cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo, chủ chốt các cấp hiện nay phải nêu gương thực hiện theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh./.
Ban biên tập